Zdarza się, że przeglądając na przykład aukcje w kategoriach, gdzie sprzedaje się między innymi złoto Allegro oraz inne metale szlachetne, w wynikach wyszukiwania pojawiają się licytacje, na których możliwe jest kupno kruszców nawet kilkadziesiąt procent poniżej tego, ile wynosi ich rynkowa wartość. Chociaż cena sztabki złota wydaje się nam niezwykle atrakcyjna, to zanim dokonamy transakcji, warto dokładnie zapoznać się z opisem sprzedawanego towaru. Jednak tu liczą się także próby złota, srebra i platyny, z którymi mamy do czynienia. One to określają ile w sztabce jest cennego metalu.
Co to są próby złota – wyjaśnienie
Może okazać się, że w informacjach o wystawionym przedmiocie znajdzie się dla wielu osób dosyć enigmatyczna brzmiąca wzmianka o tym przykładowo, że próba złota, które jest przedmiotem aukcji wynosi 500 lub, że jest ono 12-karatowe, co w istocie znaczy to samo. A co właściwie to znaczy? To, że złota sztabka, którą chcemy zakupić w rzeczywistości wyprodukowana została ze stopu zawierającego jedynie 50 procent szlachetnego metalu. Mówiąc jeszcze prościej, choćby w monecie ważącej dwa gramy, której próba wynosi 500, znajduje się jedynie gram złota, czyli niewiele.
Stopy tego typu najczęściej stosuje się w przemyśle jubilerskim, złoto bowiem jest materiałem miękkim i podatnym na ścieranie, jeśli połączy się je z innymi metalami, to jego właściwości fizyczne stają się znacznie lepsze. Poza ozdobami, zdarzają się często monety i nieco rzadziej sztabki wykonane z różnych mieszanin metali. W przypadku monet, zwłaszcza obiegowych, większa odporność na ścieranie była oczywiście wielką zaletą takiego rozwiązania, nie mówiąc już o tym, że trudno byłoby zrobić monety zawierające tylko kilka gramów czystego złota, tymczasem w stopie to możliwe.
Teraz zajmiemy się wyjaśnieniem czym jest próba kruszcu, później wytłumaczymy również o co chodzi z karatami. Jak to zostało już pokazane wcześniej, jednostki te można także w pewnych przypadkach stosować wymiennie. Przejdźmy jednak do sedna sprawy.
Próba złota określa jaka jest w promilach zawartość kruszcu w stopie, jeśli więc jest oznaczona jako 500, to znaczy, że mieszanina zawiera 500 promili cennego metalu, czyli 50 procent. Żeby jednak zestandaryzować parametry stopów, wprowadzono przedstawiony poniżej podział.
- Złoto próby pierwszej zawiera 916 promili kruszcu w stopie.
- Złoto próby drugiej zawiera 750 promili kruszcu w stopie.
- Złoto próby trzeciej zawiera 585 promili kruszcu w stopie.
- Złoto próby czwartej zawiera 500 promili kruszcu w stopie.
- Złoto próby piątej zawiera 375 promili kruszcu w stopie.
- Złoto próby szóstej zawiera 333 promili kruszcu w stopie.
Próby standardowe mogą mieć również inne wartości w zależności od tego, do jakiego materiału się odnoszą. Aby każdy, kto kupuje wyroby z metali szlachetnych nie musiał indywidualnie badać ich składu, państwo wprowadziło cechy probiercze, czyli znaki, którymi pieczętuje się wyroby wykonane ze stopu danej próby. Poniżej przedstawiamy wykaz tych symboli aktualnie stosowanych w Polsce.
Cechy probiercze złota.
Cechy probiercze srebra.
Cechy probiercze platyny.
Cechy probiercze palladu.
Cechy probiercze wyrobów dentystycznych.
Cechy probiercze specjalne.
Jak wspomnieliśmy wcześniej, może zdarzyć się również tak, że nasza upatrzona złota sztabka określona została jako np. 12-karatowa. Gdyby ważyła ona 2 oz, to oznaczałoby, że w stopie zawarta jest jedynie uncja złota, czyli 50 procent jego wagi. Karaty niejako określają ile z 24 części zawartych w stopie, to części cennego kruszcu. Inaczej mówiąc, jeśli mamy do czynienia z metalem 24-karatowym, to znaczy, że jest on niemal całkowicie czysty, 23-karaty oznaczają, że na 23 części złota przypada jedna część innego materiału. Poniżej przedstawiamy jak mają się karaty do prób.
- Złoto 24-karatowe – próba 1000 (to czysty kruszec)
- Złoto 22-karatowe – próba 916 (pierwsza)
- Złoto 18-karatowe – próba 750 (druga)
- Złoto14-karatowe – próba 585 (trzecia)
- Złoto12-karatowe – próba 500 (czwarta)
- Złoto9-karatowe – próba 375 (piąta)
- Złoto8-karatowe – próba 333 (szósta)
Złota lub srebrna sztabka może być również oznaczona symbolami „999„, „9999„, „999,9„, „0,999„, generalnie wszystkie te dziewiątki oznaczają, że mamy do czynienia niemal z czystym kruszcem. Z tym tematem związane są również kolorowe odmiany złota, nie są one niczym innym, jak właśnie stopami, które obok cennego metalu zawierają również domieszki, także ten temat zostanie wkrótce opisany.